Төр төвтэй нийгэм ба иргэний нийгэм

        Аая цаачэн нээх лаг улс төрч аятай юм бичихкээд гарчиг тавьчлаашд. Өмнө нь нэг "Хараал идсэн дэд бүтэц"-ийн тухай бичиж байсан санагджийнэ. Одоо яаад бас ийнхүү улс төр, нийгмийн амьдрал, эдийн засаг гэх мэт том том макро түвшний асуудал бичихкээд унаваа гэвүүл байшдээ тэ нэгдүгээрт би уваасаа энэ талаар бичий гэж боджоосы. Хоёрдугаарт гэвэл дөнгөж сая надтай зөв зүгээр чааталж байсан Ga хам тог тасарчлаа гээд надруу мээсээж бичжийнэ. Даанч надруу хариу бичихкү удаад байхаар нь гайхсымаа. За за манай хамын тог тасарсан нь танд ямар пад байхав хэхэ гэхдээ л Монгол Улсын дэд бүтэц гэж иймэрхүү л хараал идсэн зүйл байдаг шүү дээ. За одоо оршил нь дэндлээ шууд гол сэдэвтэй оръё.

Нэгт: "Төр төвтэй нийгэм гэж юу юм бэ?" гэж. Энэ бол маний бодлоор нааг төрөхөөс өмнө байсан хуучны тоталитор дэглэмийн үеийн нийгмийг хэлээд байх шиг байгаам. Гэхдээ бидний эцэг эх, ах эгч нарын туулж бас бүтээн байгуулж байсан нийгэм бол жинкэн тийм нийгэм ч бас бишиймаа. Жинкэн төр төвтэй нийгэм гэж Бал ахын ярьжээсанчлан "Жинкэн Соц нийгэм"-ийг л хэлээд байх шиг байгаам. Даанч каптализмыг алгасагчдад Бал ахын нас хүрэлцээгүй л дээ. Ер нь Бал ахын яриад байсан тэр зүйл нь эр эм хөгшин залуу, онгон зандан, лесби, гомо, манин занин хамаагүй бүгд нэг төртэй байхыг л хэлсэн болов уу даа, гэхдээ би мангар пацаанушка болохоор сайн мидкүм. Харин маниусын өмнө нь байгуулжээсан нийгэм бол шашин шүтэж болохку, гомотож болохку, лесбидэж болохку, шалигтаж бас болохку хамаг юм нь болохку хаагдмал ертөнц. Яг одоогийн умард Гуулин улс шиг (Гуулин гэдэг нь эрт дээр үед өвөг дээдсүүдийн минь Солонгосчуудад өгсөн нэр юм шиг байгаам). Харин эдийн засгийн хувьд нээлттэй авч бусад талаараа хаагдмал гэвэл авторитор дэглэмтэй буюу бидний ярьж заншсанчлан урд хөрш болох Хужаа нар вайна. Зиа тэхлээр жинкэн төр төвтэй соц нийгэм гэж юу вэ гэвүүл одоогийн Наран улс юм шиг байгаам...

Нэг зүйлийг тодруулахад Монголчуудын хувьд Япончуудыг "Их Наран Улс" гэж хэлэхэд учир дутагдалтай санагдаад байгаам. Учир нь Монголын бүх гэр хорооллын айлууд жорлонгийнхоо нүхийг ухсан газрынхаа квадратуудыг нэгтгэвэл Наран улс шиг газар нутгийг бий болгож магад хаха за за энэ бас л наргиан байлаа. Тэхээр Наран улс яаад өнөө үед жинкэн социализмийг байгуулаад байна вэ гэвүүл тэд бүх зүйлийг ёс журамных нь дагуу хариуцлагатай хийдэг. Нэг Япон хүн хариуцлага алдахад хэдэн Японы ажил сүйрэх вэ гэдгийг тэд ухамсарладаг. Тэд нэгэн бодлын ардчилсан дэглэмтэй юм шиг авч нөгөө бодлын соц нийгмийн эхлэлийг тавьчихаад байгаа улсууд. Тэд хэдий олон намын тогтолцоотой ч тэдний нийгэм ганц намд биш харин улс бүрт ганц л байдаг төрдөө төвлөрөөд байгаам. Дээр нь нэмж хэлэхэд тэд секс хийхдээ хүртэл социалист маягийн секс хийцгээдэг улс. Ер нь хаа л бол хаа л байгаа тэд нэг дор, нэг газарт хэдэн мянгуулаа шалдлаад хурьцал үйлджаагаа бичлэгүүд. Угаас арван жилд нийгмийн хичээл дээр Маркс, Энгельс, Давид этр гээд баахан гаруудын тухай үздэг дээ. Тэгж үзжаахад хэн нь ч билээ дээ "Хүн төрөлхтөн каптализмыг тултал нь хөгжүүлж байж социализмыг байгуулна" гэсэн байдаг даа... Харин хорин нэгэн онд Монголчууд гэж коментернээр толгойгоо мэдүүлсэн хэдэн мангарушка нар каптализмыг алгасч тэнэгтээгүй юу... Одоо тээд болохгүйг нь мэдрээд буцаад капталист нийгмийг бүтээн байгуулах гэж үйлээ үзжаагаа бөлгөө. Харин Наран улсын хувьд бүх юм шал өөр. Тэд хэдий хаант засаглалтай гэж ярьцгаадаг боловч тэдний бий болгосон капталист нийгэм хөгжлийн дээд цэг буюу туйлдаа хүрч одоо л жинкэн соц нийгмийг эхлэлийг тавьж байгаа нь энэ аж. Ер нь хүмүүсийн ярьжаагаагаар болуул барууны өндөр хөгжилтэй, хөгжингүй орнууд ч гэсэн хөгжил нь тулаад хийх юмаа олж ядаад соц нийгэмрүү хандаж эхэлжугаа гэх чинь билээ. За тэхээр төр төвтэй нийгмийн талаар ярихад ийм байлаа.

Хоёрт: "Иргэний нийгэм гэж юу юм бэ?" гэж. Энэ бол одоо маниусын байгуулахкээл үйлээ үзээд байгааа нийгэм болой. Нэгэн бодлын аль хэдийн тэр нийгмийг нь нааг төржаахад (1992 онд) байгуулчихсан ч юм шиг. Яг үнэндээ бол тийм биш. Бид тэр нийгмийг нь байгуулах хаа ч байсан юм. Ер нь энэ янзаараа алдарт сексологич, реппер хийгээд нэрт зөнч, судлаач, Опозит хамтлагийн алхааш болох Гэрэлцогтын Энэрэлийн хэлснээр 20 20 гэхэд Монгол "Цагаан Баавгай" шиг болчихож ч магад шд. Тэр УИХ-ын шигүүн Дата.ком-ын захирал асан Энхбат гээд чигжүүн нөхөр бий.. Тэр их зөв ярьдаг нөхөр л дөө. Нөхөр ч гэж насаараа манай ааваас хэдхэн дүү хүн байдымаа. Тэр хүний ярьж байгаагаар бол Монголчууд яг төр төвтэй нийгмээс иргэн төвтэй нийгэмрүү шилжиж байгаа энэ хэцүү цаг дор хуучин төр төвтэй нийгмийнхээ сэтгэлгээг хаяж чадахгүй байгаа байхкоо. Хамгийн наад захын жишээ нь гэвэл сонгуулиар хүнийг нь биш намыг нь харж сонгодог. Бас бэлэн мөнгө амласанд нь саналаа өгдөг. Хамгийн цаад захын жишээ нь гэвэл өөрсдийнхөө саналаар төрийн түшээ болгосон УИХ-ын гишүүнийгээ бурхан шиг тахиж мөргөцгөөдөг. Золтой л өмнө нь сөгдөж гутлыг нь долоохын наахан болно. Авгайгаа түр хэрэглүүлчих гэвэл хэрэглүүлчихэж ч мэднэ. Уг нь бол сонгогчид нь сонгогдогчиддоо намба алдах биш сонгогдогчид нь сонгогчиддоо намба алдах ёстойшд. Өөрөөр хэлвэл "За та нэг бид нарыгаа төлөөлөөд тэр төрийн сэнтийд залраад жаахан юм хийгээд аль" гэж гаргаж байхад тэр хүн нь үүрэг хариуцлагаа ухамсарлаж биднийхээ төлөө юм хийх ёстой. Ядаж л өөрийгөө бодоод дараачийн сонгуульдаа дахиж гарч төрөөс мөнгө саах ажиллагаагаа үргэлжлүүлэхийн тулд сонгогчиддоо сайн дольдогонох хэрэгтэй биз дээ? Тэгтэл бидний байж байгаа царай нь гэж шал үхээнц. Тэднийг бүр давраагаад толгой дээрээ гаргацан. Яг л ааштай авгайгаа толгой дээрээ гаргацан арчаагүй эр шиг. Өөрсдийнхөө дундаас гаргачихсан байж тэр хүнийгээ ерөөсөө л бурхан гээд бодцон. Тээл тэр хүндээ хамаг идээ будаа цацал юугаан өргөөл, хурдан удмын ганц даага үлдсэн байсан ч тэрийгээ тэр нөхөртөө бэлэглээл... Монголчуудын сэтгэлгээ гэж амьд элэглэл... Ер нь бол бидний сонголтоо өгч гаргасан тэр товарищ чинь бидний төлөө морь мал мэт зүтгэх ёстой гэж байгаамшд. Тэгдэг хүнийг л жинкэн төрийн түшээ гэдэг гэжугамдаа. За тээд биеэ засчаад гэрээ зас, гэрээ засчаад төрөө зас гэдэг ардын сайхан үг байхад зарим нь төрийн түшээ болонгуутаа намайг дуурайгаад хүүхэн эргүүлээл явчихна. Тиймхэн амьтан яаж төр түшилцэх вэ дээ хэхэ хөх инээд хүрчлээ вайна заавал нааг дуурайдаг нь ч юув дээ бас... (Гэхдээ би бас ч гэж тэдэн шиг авгайгаасаа гадуур хүнтэй явдаггүй шүү! Нааг та нар буруугаар ойлгоцгоов. Би ганцхан хайртдаа л үнэнч аая...) За тээд ааль хорин нэгэн онд биднуус дэлхийн ард түмний өмнө баатар болох гэж каптализмыг алгасаагүй бол би өдийд жинкэн иргэн төвтэй нийгэмд төрөөд уур бухимдалгүй урдах амьдралаа төлөвлөөд л явж байх байсан биз. Гэхдээ ч хөөрхий тэр үед тэгж л улс эх орныхоо тусгаар тогтнолыг авч үлдэхээс өөр арга байгаагүй болоод л Орос ах нарыг дагаж соц нийгмийг байгуулахыг оролдоо байлгүй дээ гэж. Ямар ч байсан иргэн төвтэй гэдэг нь иргэд нь төрөөр дамжуулж улс эх орноо удирдан залахыг хэлж байгаа байлгүйдээ. Дуртайгаа сонгоно дурггүйгээ огцруулна энэ бүхэн сонгогчдын эрх. Тийм болохоор ажлаа хийж чадахгүй байгаа УИХ-ын шигүүнийг шууд зайлуулах эрх бидэнд уг нь бий. Гэвч тэд биднийг элэг бариад тав таваар нь буудаж алцгааж байна шүү дээ. Энэ маягаараа бас 12 оны 7-р сарын нэгэнд хэнийх нь байрны гадаа хүмүүс шүдэнз барьж шаван хэд нь буудуулж үхэж, хэд нь зодуулж эрэмдэг зэрэмдэг болж, хэнийх нь сэтгэл эмтэрч, хэнийх нь хөнжил эзгүйрэх бол доо...

Шошго: Нийтлэлүүд